|
Dini Konular |
Oruçla ilgili bazı sorular? |
Kişi eşini öperse orucu bozulur mu?
İnsan iftarını ne ile açabilir?
Unutarak yemek, içmek eşiyle yatmak orucu bozar mı?
Delilerin oruç tutması farz mıdır?
Yolcuların oruç tutması farz mıdır?
Oruçluyken doĝum yapan kadının orucu bozulur mu?
ORUÇ: (SİYAM)
Orucun karşılıĝı olan kelime arapçada siyamdır.
Siyam Lugatta; birşeyden kaçınmak, çekinmek, korunmaktır. İstilahtaki (Şeri) manası ise; tan yerinin aĝarmasından (fecrin doĝuşu) güneşin batışına kadar yemekten, içmekten ve cinsel ilişkiden kaçınmak demektir.
ORUCUN FARZİYETİ:
Oruç bizden önceki ümmetlere farz kılındıĝi gibi bizlere de farz kılınmıştır. Ancak Ümmeti Muhammed için oruç tutma ibadeti Ramazan ayına tahsis edilmiştir. Farziyeti Kitap, Sünnet ve icmaı ümmetle sabittir.
Kitap:
Ey iman edenler! Oruç sizden önce gelip geçmiş ümmetlere farz kılındığı gibi size de farz kılındı. Umulur ki korunursunuz. (Bakara/183)
Ramazan ayı, insanlara yol gösterici, doğrunun ve doğruyu eğriden ayırmanın açık delilleri olarak Kur'an'ın indirildiği aydır. Öyle ise sizden ramazan ayını idrak edenler onda oruç tutsun. Kim o anda hasta veya yolcu olursa (tutamadığı günler sayısınca) başka günlerde kaza etsin. Allah sizin için kolaylık ister, zorluk istemez. Bütün bunlar, sayıyı tamamlamanız ve size doğru yolu göstermesine karşılık, Allah'ı tazim etmeniz, şükretmeniz içindir. (Bakara/185)
Sunnet:
İslam beş şey üzerine bina kılınmıştır: Allahtan başka ilah olmadıĝına ve Muhammedin Onun kulu ve elçisi olduĝuna şehadet etmek, namaz kılmak, zekat vermek, hacca gitmek ve Ramazan orucunu tutmak (Buhari, Muslim)
Orucun farz olmasının şartları:
Malum oruç, her insana far olmadıĝı gibi, her müslümana da farz olmaz. Orucun farz olabilmesi için dört şart gerekir.
1- Müslüman olmak. Müslüman olmayanlara Ramazan orucu farz deĝildir.
2- Mükellef (yani baliĝ) olmak. Buluĝ çaĝına ermiyen çocuklara oruç farz deĝildir.
3- Akıllı olmak, delilere oruç tutmak farz deĝildir.
4- Oruç tutmayı engelleyecek herhangi bir özrün bulunmamasıdır. Bu özürleri şöylece sıralayabiliriz. Hastalık, yaşlılık, güc yetirememek, yolculuk. Ayrıca kadınlar için Hayız (aybaşı hali) ve Lohusalık (doĝumdan sonraki hal) müddeti. Bu hal kimi kadınlarda iki aya kadar da devam edebilir.
Orucun şartları (rükünleri) iki tanedir.
1. Niyet etmek. Niyetin kalb ile yapılması yeterlidir, ancak dil ile söylemek te sünnettir. Niyet için özel bir tarif yoktur, sadece yarın için oruç tutacaĝını kalbinde geçirmesi yeterlidir. Ramazan Ayının her günü kendi başına bir ibadet olduĝu için her gün için ayrıca niyet etmek gerekir, yani her gece niyeti tekrarlamak. Niyetin vakti imsak vakti doĝmadan öncedir. İmsaktan (fecrin doĝuşu) sonra yapılan niyet geçerli deĝildir.
2. İmsak vaktinden akşam güneş batıncaya kadar yemekten, içmekten ve cinsel ilişkiden uzak durmak.
Orucu bozan şeyler
1- Yemek ya da içmek. Kasıtlı olarak insan herhangi bir şey yer ya da içerse orucu bozulur. Buna sigara içmekte dahildir. Ancak iş icabı ya da toplantı ders v.s. gibi sebeplerden dolayı sigara içilen yer ya da dumanın olduĝu yerde bulunmak ve böylece gayri iradi olarak dumanın içine girmesi halinde oruç bozulmaz.
2- Gözle görülebilen herhangi bir şeyin vücudun içine girmesi. Bundan maksat insan vücudundaki açık deliklerden herhangi birisinden bir şeyin vücudun içine girmesidir. Bunlar da şunlardır. Aĝız, burun, göz, kulak, ön ve arkadır. Her ne kadar damarlar özellikle zikredilmemişse de, fıkıhçılar damardan yapılan iĝnelerin de orucu bozacaĝında muttefiktirler. Eĝer kendisi hasta olurda mutlaka iĝne yapılması gerekiyorsa o zaman orucunu sonraya tehir etsin, malum hastalar için ruhsat vardır. Damardan yapılmayan iĝneler orucu bozmaz, örneĝin kaba ete, kalça kol vs. gibi yerlere yapılan iĝneler. Zaruret yoksa bu tür iĝnelerden kaçınmak daha iyidir. Hakeza serumun verilmesi de orucu bozar.
3- Cinsel ilişkide bulunmak her halukârda orucu bozar, ister menisi aksın ister akmasın. Böylesi bir durumda birgün kaza altmış gün keffaret olmak üzere toplam 61 gün oruç tutmasını gerektirir. Eşlerin birbirini öpmesinde bir sakınca yoktur. Ancak sevişmek yasaklanmıştır. Öperken aĝızdan öpüp partnerin aĝzından olası bir ıslaklıĝı yutmak orucu bozar.
4- İstimna orucu bozar. Kişinin eşine sarılması, kucaklaması yada öpmesi halinde meninin akması ya da elle oynaşmadan meninin gelmesi halinde oruç bozulur.
5- Kişinin aklını kaybetmesi orucu bozar. Akıllı iken dellenen birinin orucu bozulur, zira yukarda da anlattıĝımız gibi oruç delilere farz deĝildir.
6- Dinden çıkmak. Mümin iken fikir deĝiştirerek küfre giren, ya da küfrü gerektiren herhangi bir söz veya fiilde bulunan insanın orucu bozulur.
7- Aybaşı ve lohusalık halleri. Kadın oruçlu iken hayza girerse, ya da doĝum yaparsa orucu bozulur, artık iftar vaktini beklemesine gerek yoktur, yer içer daha sonra şartlar elverdiĝinde orucunu kaza yapar. Bu da Cenab-i Allahın kadınlara verdiĝi bir mükafattır.
8- Kasden kusmak orucu bozar. Kişi kendini zorlar ve kusarsa orucu bozulmuş sayılır, kusmuktan bir şey boĝazına geri dönmesede. Ama iradesi dışında kusarsa ve kusmuktan boĝazına birşey geri dönse bile orucu bozulmaz.
İnsan unutarak yer, içer ya da cinsel ilişkide bulunsa orucu bozulmaz, ancak hatırladıĝı an kaçınması gerekir. Hatırladıĝı halde aĝzındaki lokmayı yiyen birinin orucu bozulur.
İnsan yanılarak bir şey yer içerse orucu bozulur, örneĝin iftar vakti olmuş sanarak yiyen biri daha sonra güneşin henüz batmadıĝını anlasa orucu bozulur. Aynı zamanda daha imsak atmamış düşüncesiyle yiyen biri daha sonra bakarki güneş doĝmak üzere, bunun da orucu bozulmuştur. Bunun gibi aĝız ve buruna fazla su verilmesi halinde boĝazına su kaçsa orucu bozulur.
Oruçta önemli olan iki sünnet vardır.
Biri sahura kalkmak ve mümkün mertebe sahuru geciktirmek. İkincisi ise iftar vaktini geciktirmemek. Mümkünse iftarını yemek içmekle açmak. Sigara ile iftarı açmak sıhhi yönden sakıncalıdır. Kişinin iftarını eşiyle münasebetle açmasında dini bir sakınca yoktur.
Eşlerin birbirini öpmesi orucu bozmaz.
Not: Konu Şafii Mezhebine göre izah edilmiştir.
Muhammed Nûreddîn Yekta |
|
|
|
