Orucun tarifi, Teşrii Oruç; Lugatta herhangi bir şeyden uzak durmak, çekinmek veya kaçınmak demektir. Aynı zamanda konuşmaktan kaçınmak manasına da gelir. Meryem Suresinin 26. Ayeti buna delildir.
Orucun Şeri yani istilahî manası ise; fecrin doğuşundan akşam güneşinin batışına kadar orucu bozan yemek, içmek ve cinsi münasebet gibi şeylerden uzak durmaktır.
Oruç bizden önceki ümmetlere de farz kılınmıştı ancak bizim gibi Ramazan ayında değil, belki her ümmete ayrı zamanlarda belirli günlerde farz kılınmıştı. Oruç müslümanlara farz kılınmadan önce de Peygamberimiz ayda üç gün oruç tutardı. Öyle sanılıyorki O Hz. İbrahim Peygamberin dini üzerine oruç tutardı. Yani o dönemin insanları orucun daha önceki ümmetlere de farz olduğunu biliyorlardı.
Bizden önceki ümmetlere de orucun farz olduğuna dair delilimiz; Kuran-i Kerimde Bakara Suresinin 183 Ayetidir. Allah şöyle buyuruyor: Ey iman edenler! Oruç sizden önce gelip geçmiş ümmetlere farz kılındığı gibi size de farz kılındı. Umulur ki korunursunuz.
Bu Ayette orucun bize farz kılındığı emir edilmektedir. Ancak Ramazan ayında farz olduğuna dair delil ise yine Bakara Suresi 185 Ayetinde mevcuttur. Allah şöyle buyuruyor: Ramazan ayı, insanlara yol gösterici, doğrunun ve doğruyu eğriden ayırmanın açık delilleri olarak Kur'an'ın indirildiği aydır. Öyle ise sizden ramazan ayını idrak edenler onda oruç tutsun. Kim o anda hasta veya yolcu olursa (tutamadığı günler sayısınca) başka günlerde kaza etsin. Allah sizin için kolaylık ister, zorluk istemez. Bütün bunlar, sayıyı tamamlamanız ve size doğru yolu göstermesine karşılık, Allah'ı tazim etmeniz, şükretmeniz içindir.
Ramazan ayının başlama ve bitiş tarihlerini bilmek ancak hilali görmekle mümkündür. Yani Peygamber Efendimizin buyurduğu gibi Hilali ördüğünüzde orucu tutun yine hilali gördügünüzde de iftar edin, yani bayram yapın. Eğer hava bulutlu olurda hilal görülmezse o zaman da Şaban (Ramazandan önceki ay) ayını otuza tamamlayın (Buxarî 1810,Muslim 1080)
O zaman orucun tesbitini iki şekilde yapabiliriz. Birincisi hilalin görülmesidir. İkincisi ise hilal görülmediği zaman Şaban ayını otuza tamamlamaktır.
Bana kalırsa bugün ilerleyen teknikle hilalin hangi gün dünyada görüleceğini tesbit etmek mümkün. Bugün İslam devletlerinin arasındaki hilali görme ihtilafı, hilalı görüpgörmeme meselesi değil, sözde bu islam devletlerinin kendini islami devletlere lider konumda görmesinden kaynaklanıyor. Ben öyle inanırımki eğer devletlerin hesabına gelmezse, hilal görülsede gördük demezler ve hilal görülmezsede hilali gördük derler. Bütün mesele bu mübarek ibadeti de kendi siyasetlerine alet etmek oluyor.
Oruçla ilgili sohbet devam edecek inşallah.
M.Nureddin Yekta |
